Maandag overleggen de ministers van financiën van de eurozone in een teleconferentie over nieuwe maatregelen.
Economen vinden dat de eurolanden het euronoodfonds ESM moeten activeren voor bestrijding van de coronacrisis.
De eurolanden zijn daar nog verdeeld over.
Hoekstra wijst oproep Italië voor inzetten EU-noodfonds af.
Teleconference of economics and finance ministers, 23 maart 2020
Hoekstra wijst oproep Italië voor inzetten EU-noodfonds af
Topeconomen: talm niet langer met inzet euronoodfonds
De eurolanden moeten niet langer talmen met de inzet van het euronoodfonds ESM om de economische schade van de coronacrisis te bestrijden. Dat stelt een groep vooraanstaande Europese economen in een zaterdag verspreide oproep.
Met hun actie mengen de economen zich in het getouwtrek tussen Nederland en Duitsland aan de ene kant, en Frankrijk en Italië aan de andere kant. Nederland vindt het te vroeg om het ESM,dat over een oorlogskas van €410 mrd beschikt, in te zetten. Zowel Berlijn als Den Haag stelt dat de eurogroep eerst moet bezien hoe andere maatregelen, zoals het oprekken van de Europese begrotingsregels en de nationale acties om de economie te stutten, gaan uitpakken.
Ook zou te vroege inzet van het euronoodfonds tot extra nervositeit op de financiële markten kunnen leiden, redenen de Nederlandse en Duitse regering. De eurolanden kunnen het ESMbeter als wapen achter de hand houden, vinden ze.
In het andere kamp stellen Frankrijk en Italië dat het fonds een welkome aanvulling biedt op de eerder deze week gepresenteerde PEPP-steunplan van de Europese Centrale Bank (ECB). Met name Italië is zwaar door de coronacrisis getroffen. De Italiaanse premier Giuseppe Conte zei donderdag in een gesprek met de Financial Times dat het tijd is om het ESM in stelling te brengen. De ministers van financiën van de eurolanden overleggen maandag opnieuw met elkaar over mogelijke aanvullende maatregelen tegen de coronacrisis
Vooraanstaande economen, waaronder Clemens Fuest en Marcel Fratzscher van de Duitse onderzoeksinstituten Ifo en DIW, plus de voormalige Franse regeringsadviseur Jean Pisani-Ferry, nemen afstand van de redenering van Berlijn en Den Haag.
Inzet van het ESM zou de risico's voor de economische en financiële stabiliteit van alle eurolanden reduceren, denken ze. Het geld uit het noodfonds maakt de lidstaten minder afhankelijk van geld op de kapitaalmarkten ophalen, waar ze potentieel een hoge rente moeten betalen.
Volgens de ondertekenaars, waaronder ook de Nederlandse economen Arnoud Boot(Universiteit van Amsterdam) en Dirk Schoenmaker (Erasmus Universiteit), moet het euronoodfonds het geld ter beschikking stellen onder alle deelnemende lidstaten naar gelang de impact van de coranacrisis op hun gezondheidszorg en economie. Daarvoor is coördinatie én solidariteit tussen de lidstaten vereist, aldus de onderzoekers.
Voorwaarden geld moeten minimaal zijn
Het ESM leent doorgaans alleen onder voorwaarden zoals bijvoorbeeld hervormingen geld aan landen in nood uit. In het geval van de coronacrisis moeten die minimaal zijn, stelt de oproep. Wel moet een land garanties geven dat het het geleende geld alleen voor aanpak van de coronacrisis besteedt, en niet aan economische problemen die al voor de crisis bestonden.
De economen onderstrepen dat elke lidstaat verantwoordelijk blijft voor het terugbetalen van het geld dat het ESM uitleent,!!!
. Ze menen dat het ESM-bestuur, waarin alle negentien deelnemende landen zijn vertegenwoordigd, ook zou kunnen besluiten tot verhoging van de €410 mrd die nu beschikbaar is. De lidstaten moeten daarvoor waarschijnlijk wel extra garantiekapitaal bijstorten.
Volgens de oproep is het megapakket dat de ECB woensdagnacht bekendmaakte, zeer positief, maar kan de aanpak van de economische gevolgen van de coronacrisis niet blijven hangen op alleen monetair beleid. In een monetaire unie moet een groot stimulerend pakket van een centrale bank in balans zijn met begrotingsmaatregelen om legitiem te zijn, vinden de economen
Ze stellen daarbij dat de uitgifte van 'corona-obligaties', een suggestie die Italië eerder deed, te complex is om nu door te voeren. De economen wijzen erop dat er geen Europese instantie is die nu gezamenlijke schulduitgifte van lidstaten kan regelen. De tijd voor corona-obligaties is nog niet rijp, aldus de onderzoekers
Duitsland: inzet is nu niet nodig
De Duitse minister van financiën Olaf Scholz noemde de inzet van het ESM vrijdag tegenover de Duitse radio nog 'niet nodig'. Het is goed dat het ESM nu bestaat, aldus Scholz: bij het begin van de eurocrisis hadden we nog niet zo'n instrument. 'Maar dat betekent niet we het fonds direct moeten inzetten. We kunnen dat op elk moment doen. We beoordelen de situatie gezamenlijk, en bepalen collectief of landen het fonds nodig hebben of niet.'
Zijn Franse collega Bruno Le Maire sloeg vrijdag in een gesprek met de zender LCI een andere toon aan. Hij riep op tot solidariteit. 'Als we bepaalde lidstaten laten vallen, als we bijvoorbeeld zouden zeggen: Italië, zoek het zelf maar uit, dan komt Europa hier niet uit.'
Opvallend genoeg zijn de meningen in Italië over de inzet van het ESM verdeeld. Matteo Salvini van de grootste oppositiepartij Lega is tegen steun uit het euronoodfonds, omdat de voorwaarden die hetESM zou kunnen stellen, inbreken op de Italiaanse soevereiniteit. Ook loopt er een handtekeningenactie tegen het ESM. Italië lag al eerder dwars bij de discussie in Brussel over hervorming van het noodfonds.
Het ESM vindt zijn oorsprong in de eurocrisis. Het fonds geeft obligaties uit om geld op de kapitaalmarkt aan te trekken, en verschaft vervolgens leningen aan eurolanden in nood. Die betalen daar een relatief lage rente voor. De deelnemende landen staan garant voor het fonds, waardoor het de hoogste kredietwaardigheid heeft en dus goedkoop kan lenen.
On 4 December 2019, the Eurogroup agreed in principle, subject to national procedures, on the elements related to the ESM reform. These include the further development of ESM instruments, enhancing the ESM’s role and setting up a common backstop for the Single Resolution Fund (SRF). This Explainer covers the ESM reform and the revisions to the ESM Treaty and its supporting documents.