Toen we een keertje het Museumpark Orientalis (vroeger het Bijbels Openluchtmuseum) bezochten, vond ik op een open plek die kennelijk nog geen bestemming had tot mijn verrassing opeens zomaar een labyrint. Het zag er niet uit alsof het bedoeld was om er permanent te blijven liggen. In een tamelijk grote vlakte van rul zand waren de vormen van het labyrint met kleine keien provisorisch aangegeven. Maar toch: het was onmiskenbaar een labyrint, en aan het lijnenpatroon te zien was het misschien zelfs wat ik hét labyrint zou willen noemen, namelijk dat van Chartres.
Natuurlijk is het anders of je een labyrint loopt in het schemerduistere binnenste van een kathedraal of op een open zandvlakte in het licht van een namiddag in de zomer. Maar het labyrint in Chartres lopen lukt niet zomaar, er staan altijd kerkbanken op. Dus ik zag mijn kans om het in elk geval hier te doen. Dat bleek nog niet mee te vallen. Pas toen ik een eindje op weg was, realiseerde ik me dat dit labyrint een stuk groter was dan dat in Chartres. Het was best een wandeling in dat rulle zand en door de openheid van de vlakte kon ik me niet goed concentreren. Concentreren waarop eigenlijk?
Er was geen duidelijk gemarkeerd middelpunt, al hielp het dat ik dat midden dan maar zelf visualiseerde in de vorm van een rozenboompje. Daar voerde de weg heen. Maar wel met ontstellend veel kronkelingen waardoor ik soms dacht dat ik er bijna was en dan toch weer terug moest naar bijna weer de buitenrand. Ik werd moe en ik had het warm en ik kreeg veel te veel zand in mijn schoenen en ik ergerde me opeens met volle overgave aan dat hele labyrint. Maar uitgelopen heb ik het wél.
Het labyrint van Chartres wordt net als labyrinten in andere kerken wel ‘de weg naar Jeruzalem’ genoemd, om aan te geven dat je een pelgrimsweg loopt, een weg naar binnen. Op een pelgrimsweg ‒ ik weet het uit ervaring, ik ben in Lourdes geweest ‒ duurt het even voor je de dagelijkse beslommeringen en grote en kleine ergernisjes hebt afgelegd en in een meditatieve sfeer komt. Maar in Lourdes ben je niet alleen (verre van dat!). Je kunt je laten meenemen door de groepsstemming. In het labyrint leg je je eigen weg af, zelfs al zijn er andere mensen voor of achter je.
Wat dat betreft vind ik dat de weg door het labyrint veel meer gelijkenis vertoont met een levensweg. Ook die is persoonlijk en uniek. Ook op je levensweg moet je erop letten dat je je eigen levensthema’s in het middelpunt blijft stellen en zo helder mogelijk voor ogen houdt. Want ook al kom je niet in elke fase van je leven aan die thema’s toe, ze zijn toch altijd waar het om draait en waar je uit moet komen. En dat gebeurt ook, want dwaalwegen kent een labyrint niet. Er kunnen nog zoveel kronkelingen zijn die je tijdelijk wegvoeren van het middelpunt, uiteindelijk kom je daar toch altijd terecht.
Wat ook een overeenkomst is tussen het labyrint en de levensweg: het punt waar je het labyrint verlaat, ligt niet ver van het punt waar je het bent binnen gekomen. Bij een levensweg denken we meestal aan een min of meer horizontale lijn: je wordt geboren, je legt een weg af waarbij je links en rechts een landschap van ervaringen, gebeurtenissen en ontmoetingen schept (soms met bergen en dalen en dus minder horizontaal) en je komt aan het einde van die weg in de wereld na de dood. Maar zo is het niet helemaal. We komen ook ergens vandaan.
We ontstaan bij onze geboorte niet uit het niets, er is ook een wereld voor de geboorte. In die wereld bereiden we de levensthema’s voor die we op aarde willen leven… door een weg te gaan die zich in allerlei kronkelingen rond die thema’s slingert als om een boom in het midden van het labyrint. Als we ons leven verlaten, doen we dat door een poort die maar een klein stapje verder ligt dan de poort waardoor we dat leven binnen gekomen zijn. Vanuit het standpunt van de huidige tijd die naar mijn idee vaak het behalen van resultaten en het bereiken van doelen voorop stelt, zou je zeggen: dat schiet nou helemaal niet op. Heb ik me daarvoor moe en warm gemaakt, heb ik daarvoor zand in mijn schoenen gekregen?
Ja, kennelijk wel. In vroegere tijden was het maar voor weinig mensen weggelegd om een inwijdingsweg te doorlopen, dus met bewustzijn beproevingen te doorstaan die inzicht gaven in de samenhang tussen mens, aarde en kosmos. In onze tijd doorlopen steeds meer mensen een dergelijke inwijdingsweg in het dagelijks leven. Dat betekent dat we die weg met al zijn kronkelingen met volle overgave moeten afleggen en elke stap bewust in verband moeten brengen met onze eigen levensthema’s. Juist door het uitlopen van de langste weg tussen twee tamelijk dicht bij elkaar liggen punten krijg je inzicht in de samenhang tussen mens, aarde en kosmische machten.
Bron: Utz Verzendantiquariaat – www.utz.nl Tineke Croese